ارشميدس

 بزرگ‌ترين دانشمند عهد عتيق 287 تا 212 قبل از ميلاد  او به معني تمام يك نابغه بود و بسيار آزاد مي‌انديشيد و اسير موانع زمان خود نمي‌شد.  اگر فهرستي از سه رياضي‌دان بزرگ جهان تهيه كنيم قطعاً بايد ارشميدس در ميان آنان باشد و دو تن ديگر  نيوتن (Newtin ) و گوس (Gauss). او هنگامي كه در محاسبات خود غوطه‌ور بود  همه چيز خود را بكلي فراموش مي‌كرد. نقل است كه وقتي در حمام قانون مشهور خود را كشف كرد لخت از حمام بيرون دويد و فرياد زد «اوره كا  اوره كا» يعني   يافتم  يافتم.

ارشميدس دوهزار سال قبل از نيوتن و لايب نيتز موفق به اختراع حساب انتگرال شد و در حل يكي از مسائل نكته‌اي را به كار برد كه مي‌توان او را از پيشگامان حساب ديفرانسيل دانست.  دانش و نبوغ او در ساخت منجنيق و فلاخن ها و انواع وسائل ديگر در دفاع از شهري كه در آن زندگي مي‌كرد نيز بسيار مشهور مي‌باشد .

 

حكيم عمر خيام نيشابوري

ابوالفتح غياث الدين عمربن ابراهيم نيشايوري معروف به عمر خيام  در 440 هجري قمري مطابق با 1048 ميلادي در نيشابور بدنيا آمد. روز تولد او به قولي 28 ارديبهشت است و لذا اين روز را روز رياضيات ناميده‌اند. احتمال دارد به سبب شغل پدرش كه خيمه دوز بود بدين نام شهرت يافته است. برخي او  و خواجه نظام‌الملك و حسن  صباح را هم‌كلاس مي‌دانند. و برخي اين را داستاني ييش نمي‌دانند .  وفات خيام احتمالا 526 هجري قمري بوده است. خيام تا قبل از 25 سالگي چند كتاب مهم نوشت از جمله كتاب بسيار معروف جبر و مقابله.  خيام 43 سال در حومه  اصفهان زندگي كرد و سپس به مرو در تركمنستان رفت.  در آنجا بود كه از سن 73 سالگي به بعد رباعيات مشهور خود را سرود.

رساله جبر و مقابله خيام  در حل معادلات رياضي  توسط يك آلماني از عربي به فرانسه ترجمه و چاپ شد. (1851)

خيام  به اتفاق چند تن  ديگر  در زمان ملكشاه سلجوقي دست به اصلاح تقويم زد كه به تقويم جلالي مشهور است. آن‌ها آغاز سال نو را از وسط برج حوت به اول برج حمل منتقل كردند .

 ماهاني رياضي‌دان ايراني قرن دهم ميلادي و ابوجعفر خازن رياضي دادن ديگر ايراني معاصر ماهاني توانستند روي  معادلات درجه سوم مقداري كار كنند  اما هيچ‌كدام از اين رياضي‌دان‌ها نتوانستند نظريه علمي از معادلات درجه سوم ارائه دهند و اين كار توسط عمر خيام در رساله جبر و مقابله‌اش صورت گرفت.  حل معادلات درجه سوم به كمك مقاطع مخروطي هنوز در رياضيات امروزي كابرد دارد.  (از كتاب تاريخ رياضي دانشگاه هرمزگان  گرداورنده  دكتر احمد شرف الدين )

خيام تنها شاعر رياضي دان جهان است. وفات او به سال 565 هجري قمري بود .

 

 

 

 اسحاق نيوتن   Isaac Newton   

 «من نمي‌دانم به چه صورتي در ميان جهانيان جلوه‌گر خواهم شد. اما به نظر خودم چنين مي‌آيد كه همچون كودك خردسالي هسنم كه در ساحل دريا به بازي مشغول هستم. گاه و بيگاه سنگ‌ ريزه‌اي صاف‌تر از سنگ‌هاي ديگر يا صدفي زيباتر از صدف‌هاي ديگر پيدا مي‌كنم. درحالي‌كه اقيانوس  عظيم حقيقت در مقابل من گسترده است و مرا بر آن آگاهي نيست.»

اين است قضاوت نيوتن از خودش. مردي  كه صاحب بزرگ‌ترين فكري است كه تا كنون در نژاد بشر وجود داشته است.  مردي كه در  قدرت نبوغ از مقام انساني تجاوز كرد.

نيوتن در سال 1642 يعني سال مرگ گاليله در انگلستان متولد  شد. او در هنگام تولد به شدت ضعيف بود و مادرش مي‌گفت در هنگام تولد مي‌شد او را در يك بتري يك ليتري انداخت. در كودكي نيز به دليل ضعف بدني نمي‌توانست به بازي‌هايي كه ديگر بچه‌ها مشغول بودند، روي آورد. او از همان كودكي نبوغ خود را در ساخت اسباب بازي‌هاي خود نشان داد.  مانند بادبادكي كه چراغي در آن مخفي بود و موجب وحشت اهالي شده بود. و يا چرخ‌هايي كه با نيروي آب كار مي‌كردند. نيوتن بسيار مطالعه مي‌كرد و يادداشت برمي‌داشت كشيشي كه كار تعليم او را بعهده داشت متوجه استعداد شگرف او شد و مادر او را تشويق كرد تا او را به دانشگاه بفرستد.  از نيوتن نقل مي‌كنند كه گفته است اگر من توانستم اندكي دورتر را تماشا كنم به دليل آن بود كه از دوش غولان بالا رفته بودم و مقصود از غولان، دكارت، كپلر و گاليله بودند.

( قانون اول كپلر – سيارات در مدارات بيضي بدور خورشيد مي‌گردند .

قانون دوم كپلر – قطعه خطي كه كانون بيضي يعني خورشيد را به يك سياره وصل مي‌كند  درزمانهاي مساوي مساحت هاي مساوي طي مي‌كند

قانون سوم كپلر – مجذور زماني كه براي يك دوره كامل حركت انتقالي هر سياره لازم است متناسب با مكعب فاصله متوسط آن سياره از خورشيد است .

قانون اول نيوتن –  هر جسم در حال سكون و يا حركت مستقيم متشابه ( بدون شتاب) باقي مي‌ماند مگر آن‌كه نيرويي بر آن وارد شود .

قانون دوم نيوتن – اندازه نمو نسبي مقدار حركت ( حاصلضرب جرم در سرعت ) متناسب است با نيرويي كه بر جسم وارد مي‌شود در امتداد همان نيرو.

قانون سوم  نيوتن – عمل و عكس‌العمل مساوي ولي مختلف الجهت هستند.

نيوتن براي اثبات قوانينش حساب ديفرانسيل و انتگرال را اختراع كرد.

افكار نيوتن در عقايد مذهبي‌اش تاثير داشت و او از جمله كساني شد كه امروزه به آنها وحدت وجودي مي‌گويند .

تا قبل از 25 سالگي او حساب انتگرال و ديفرانسيل را اختراع كرد قانون جاذبه عمومي را كشف كرد و ثابت كرد نور سفيد تركيب نورهاي ديگر است  نيوتن قانون جاذبه عمومي‌اش را با بيست سال تأخير منتشر كرد. و شايد دليل آن تلاش در اثبات آن با حساب ديفرانسيل و انتگرال  بود . نيوتن بايد به اين سوال پاسخ مي‌داد كه چطور بينهايت جرم مجزا با هم جمع شده و مانند يك جرم واحد و در يك نقطه واحد اثر مي‌كردند .( مركز جرم)

نيوتن در 1679 در سي و هفت سالگي  بزرگترين كشف خود را انجام داد اما آن را در مغز خود نگاه داشت ( نيوتن فرد حساسي بود و از درگيري‌هاي برخي دانشمندان عصر خود با او دلگير شده بود از جمله برخوردهايش با رابرت هوك فيزيكدان.) اما در سال‌هاي حدود 1887  هالي توانست او را به انتشار كتاب اصول رياضي حكمت طبيعي  تشويق كند . البته به خرج هالي  Mathematica Philosophiae Naturalis Principia

 نيوتن توانست قوانين تجربي كپلر را عنوان  فرع و نتيجه از روي قانون جاذبه عمومي خود بدست آورد و نشان دهد كه چگونه مي‌توان جرم هر سياره‌اي را كه صاحب اقماري باشد حساب كرد. و توانست دلايل اخلال در حركات ماه را توضيح دهد.  زيرا ماه نه فقط تحت تأثير زمين  بلكه خورشيد هم قرار دارد .در اثر محاسبات نيوتن ستارگان دنباله دار كه در نظر مردم خرافاتي علامت خشم خداوند بودند، به عضويت بي‌آزار منظومه شمسي در آمدند و به كمك قانون جاذبه نيوتن مي‌توان زمان برگشت مجدد آنان را نيز بدست آورد. همچنان‌كه بازگشت ستاره هالي محاسبه شد.  نيوتن توانست اسرار جزر و مد دريا را آشكار كند و با استفاده از آن‌ها جرم كره ماه را محاسبه كرد .

نيوتن در هشتاد و پنج سالگي در 1727 درگذشت.

منبع: http://www.shariaty.com/librery/riyazidanan.htm